| आन्दोलनको तयारीमा एमाओवादी : छानबिन नभएसम्म समानुपातिकको नाम नबुझाउने |  |  |  |
नयाँ पत्रिका
काठमाडौं, १६ मंसिर
एकीकृत माओवादी निर्वाचनमा धाँधलीको छानबिन नभएसम्म संविधानसभामा नजाने भएको छ । एमाओवादीले उच्चस्तरीय स्वतन्त्र आयोग नबनेसम्म समानुपातिकतर्फको सभासद्को नाम नबुझाएर
सडक संघर्षमा केन्द्रित हुने तयारी गरेको छ ।
‘धाँधलीको छानबिन नभएसम्म संविधानसभामा जाने कुरै आउन्न,’ एमाओवादी नेता वर्षमान पुन अनन्तले भने । ०५६ को जस्तो संसदीय समिति नभएर उच्चस्तरीय स्वतन्त्र छानबिन आयोगबाट धाँधलीको छानबिन हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । ०५६ को आमनिर्वाचनमा धाँधली भएको भन्दै एमालेले संसद् नै अवरुद्ध गरेपछि संसदीय छानबिन समिति गठन गरिएको थियो ।
पार्टीका तर्फबाट धाँधलीको तथ्य संकलन गर्न गठित कार्यदलका संयोजकसमेत रहेका अनन्तले धाँधलीको छानबिन नभएसम्म समानुपातिकतर्फका सभासद्को नाम नबुझाउने बताए । ‘छानबिन नभएसम्म हामी समानुपातिकको सूची बुझाउँदैनौँ,’ उनले भने । निर्वाचन निर्देशिकाअनुसार निर्वाचन आयोगले समानुपातिकका लागि बन्दसूचीभित्रबाट तोकिएको संख्यामा नाम बुझाउन एक साताको समय दिनेछ । प्रत्यक्षमा २६ सिट जितेको एमाओवादीले समानुपातिकतर्फको मतपरिणामअनुसार ५४ सिट पाउनेछ ।
एमाओवादी नेतृत्वमा १३ दलले उच्चस्तरीय स्वतन्त्र छानबिन आयोग गठन गरेर धाँधलीको छानबिन गर्न माग गरिरहेका छन् । प्रत्यक्ष र समानुपातिकबाट गरी १३ मध्ये १० दलबाट संविधानसभामा एक सय १८ सभासद्को प्रतिनिधित्व हुन्छ ।
एमाओवादीले राष्ट्रिय सहमतीय प्रणालीका आधारमा संविधान संशोधन गरेर अगाडि बढ्नुपर्ने सर्त पनि अगाडि सारेको छ । निर्वाचनमा धाँधलीको छानबिन र अन्तरिम संविधान संशोधन माओवादीको माग पूरा गर्ने विषयमा अन्य दल सकारात्मक छैनन् । छानबिन आयोग बनाउन निर्वाचन आयोगले अस्वीकार गरिसकेको छ भने अन्तरिम संविधान संशोधन गरेर सहमतीय प्रणाली अपनाउनुपर्ने प्रस्ताव कांग्रेस र एमालेले अस्वीकार गरेका छन् ।
आफ्ना एजेन्डा कार्यान्वयन गराउन एमाओवादी सडक आन्दोलनको वातावरण तयार गर्नतिर लागेको छ । धाँधली भएको निष्कर्षमा पुगेका अन्य दललाई साथमा लिएर सडक संघर्षमा केन्द्रित हुने तयारी एमाओवादीको छ ।
धाँधलीबारे छानबिन आयोग गठन र सहमतीय प्रणालीको मागले आन्दोलनको वातावरण बनाउने एमाओवादीको बुझाइ छ । प्रत्येक निर्वाचन क्षेत्रमा गएर जनतालाई धाँधलीको जानकारी गराउँदा स्थानीयस्तरमा पनि आन्दोलनको वातावरण बन्ने बुझेको एमाओवादीले अहिले सबै केन्द्रीय सदस्य र उम्मेदवारलाई निर्वाचन क्षेत्रमा खटाएको छ । उनीहरूले भोट दिएकोमा मतदातालाई धन्यवाद दिँदै धाँधली भएकोबारे प्रस्ट्याइरहेका छन् ।
‘हाम्रो माग पूरा गर्न सरकार र अन्य राजनीतिक दल तयार नहुने देखिएको छ, यी मागलाई बारम्बार उठाइरहनु आन्दोलनको वातावरण बनाउनु हो,’ एमाओवादीका एक नेताले भने, ‘संविधानसभाबाट अग्रगामी संविधान बनाउन पनि सडकबाट ठूलो दबाब अनिवार्य छ ।’ उनले धाँधलीबारे सबै नागरिकलाई सचेत गराएपछि आन्दोलनका लागि थप वातावरण बन्ने बताए ।
निर्वाचनमा धाँधली भएको निर्णयमा पुगेका एमाओवादीसहितका दल आन्दोलनका लागि औपचारिक मोर्चा बनाउने तयारीमा छन् । ‘अहिलेसम्म औपचारिक मोर्चा बनिसकेको छैन । छलफल चल्दै छ । चाँडै औपचारिक मोर्चा बनाउँछौँ,’ संघीय समाजवादीका अध्यक्ष अशोक राईले भने, ‘वार्ताको टेबुलबाट माग पूरा नभए त सडकको विकल्पै छैन ।’ मधेसी दलहरूले पनि सडकबाट दबाब दिएर भए पनि आफ्ना एजेन्डा स्थापित गराउने घोषणा गरिसकेका छन् ।
निर्वाचनमा धाँधलीबारे छानबिन आयोगको माग गरिरहेका दलमध्ये एमाओवादी ८०, तमलोपा ११, फोरम नेपाल १०, सद्भावना पार्टी ६, संघीय समाजवादी पाँच, जनमुक्ति पार्टी दुई, फोरम गणतान्त्रिक, संघीय सद्भावना, नेपा: राष्ट्रिय पार्टी, नेपाली जनता दल एक–एक सिट पाउने अवस्थामा छन् । संघीय गणतान्त्रिक समाजवादी, लोक दल, खस समावेशी पार्टी भने संविधानसभामा प्रवेश गर्ने अवस्थामा छैनन् ।
|
source:
http://www.nayapatrika.com/index.php?option=com_content&view=article&id=13511:2013-12-02-02-11-14&catid=56:cover-story&Itemid=75
दिन खुल्दा देखिने सुन्दर हिमालहरू र डाँडामाथिबाट हेर्दा हुस्सुले ढाकेका बस्ती हाइकिङ्का विशेष आकर्षण हुन् यतिबेला। त्यसबाहेक स्थानीय संस्कृतिको अवलोकन गर्दै गोरेटो, भञ्ज्याङ र दुवैतर्फबाट पहाडले घेरएिका साँघुरा बाटामा हिँड्नु झनै रोचक हुन्छ। र, त्यसका लागि काठमाडौँबाट लामो बिदा लिएर निस्कनु वा धेरै खर्च जुटाइरहनु पनि पर्दैन। आफूसँग भएको समयकै अनुपातमा कस्तो रुटमा हाइकिङ् जाने भन्नेमा धेरै विकल्पहरू भेटिन्छन्। काठमाडौँ छेउछाउ सामान्यतः एक दिनदेखि पाँच दिनसम्म लाग्ने हाइकिङ् रुटहरू छन्।
तय गरे पनि उही ठाउँमा पुग्नु । माओवादीभित्र पनि यो एउटा अनौठो प्रवृत्ति छ । अर्थात् त्यहाँभित्र आफूलाई सबैभन्दा क्रान्तिकारी ठान्ने व्यक्तिहरूको एउटा अचम्मलाग्दो सिक्री छ । त्यो सिक्री एकअर्कोलाई समात्दै गोलाकार पंक्तिमा छ । मोहन वैद्य क्रान्तिकारी पंक्तिका मुख्य नेता हुन् । उनको राजनीतिक हातले देव गुरुङको हात समातेको छ । देव गुरुङको संगठनात्मक हात नेत्रविक्रम चन्दको हातमा छ । चन्दले रामबहादुर थापालाई समातेका छन् । थापाको हात नारायणकाजी श्रेष्ठको हातमा छ । यता श्रेष्ठको दाहिने हात प्रचण्डको हातमा छ । यसरी क्रान्तिकारी सिक्री पूरा हुन्छ । अनि, वैद्य समूह प्रचण्डसँगै पुग्छ र विद्रोह सुक्छ । यो रोचक सिक्रीले क्रान्तिकारी आवाज निकाल्दै जाँदा क्रमशः मधुरो हुँदै नारायणकाजी श्रेष्ठसम्म पुग्दा पूरै आवाज बन्द हुन्छ । अनि, प्रचण्डकहाँ पुग्दा पार्टीभित्र भूमिकाको मोलमोलाइ मात्र बाँकी रहन्छ । क्रान्तिकारी सिक्रीको यस समीकरणले विद्रोहको विप्लवकारी आवाजलाई नारायणकाजीजस्ता श्रेष्ठ अनुवादकद्वारा मोलमोलाइमा अनुवाद गरििदन्छ । विद्रोह घुम्दैफिर्दै रुम्जाटार पुग्छ । वैद्य समूहको रुम्जाटार भनेकै अध्यक्ष प्रचण्ड निवास हो ।
अर्को दक्षताको पाटो हो । तर, शास्त्रीय माक्र्सवादलाई तात्कालिक राजनीतिक मार्गचित्रका रूपमा अनुवाद गर्न उनी सक्तैनन् । त्यसकारण उनका सैद्धान्तिक मान्यता माक्र्सवादसंगत भए पनि त्यसको कार्यान्वयन असम्भवप्रायः बन्छ । वैद्यको यो राजनीतिक सीमाले गर्दा पार्टीभित्र उनलाई जडसूत्रवादीको आरोप लाग्छ । र, उनी अन्ततः आफ्नो सुदूर सैद्धान्तिक लहरोलाई खुम्च्याउँदै अध्यक्ष प्रचण्ड वा भट्टराईसम्म आइपुग्छन् । माओवादीभित्रको वैद्य विशेषता सतत चलिरहेको पुरानो मुद्दा हो ।
स्वामीजस्ता लाग्छन् । उनले बोलेपछि त्यसको कार्यान्वयनको पक्ष कहिल्यै पनि उनको प्राथमिकतामा पर्दैन । त्यसकारण उनले भनेको कुरालाई कसैले गम्भीरतापूर्वक लिँदा पनि लिँदैन । ऋषिमुनिहरू भक्तहरूलाई जम्मा पारेर अर्ती, उपदेश र दीक्षा दिन्छन् । भट्टराईले पनि आफ्नो नेतृत्व क्षमतालाई ऋषिमुनिकै विधिमा रूपान्तरण गरेका छन् । उनको कार्यकर्ता दुर्गम पहाडी जिल्लाबाट भेट्न आयो भने उनी भरपूर विचार दिन्छन् । तर, र्फकनका लागि गाडीभाडा दिँदैनन् । जब कार्यकर्ता घर र्फकन्छ, त्यतिबेला बसको कन्डक्टरलाई भट्टराईको विचार होइन, भाडा नै चाहिन्छ । कार्यकर्ताले 'मसँग भट्टराईजस्तो विद्वान् व्यक्तिले दिएको विचार छ' भनेर बस सञ्चालकले मान्ने कुरा पनि भएन । त्यहीँबाट भट्टराई र कार्यकर्ताको सम्बन्ध छुट्टन्िछ ।
